Spis treści
Jeże w Polsce
W polskich ogrodach spotkać można dwa gatunki jeży – jeża europejskiego - zachodniego oraz wschodniego, jednak dla przeciętnego ogrodnika oba wyglądają bardzo podobnie, mają takie same upodobania i styl życia.
Jeż dorasta do około 30 cm długości, a jego waga, szczególnie przed zimą, to półtora do dwóch kilogramów. Brzuszek ma jasny, pokryty delikatnymi włoskami, za to grzbiet pokrywa kilka tysięcy włosów przekształconych w kolce.
Jeże w Polsce objęte są częściową ochroną. Znaczy to, że nie wolno ich zabijać, odławiać i przetrzymywać, ani nimi handlować. Nie wolno też niszczyć dzikich miejsc ich siedlisk.
Tryb życia jeży
Jeże przesypiają całe dnie, dopiero wieczorem wychodzą na łowy. Łączy się to z większą aktywnością ślimaków oraz dżdżownic wychodzących w nocy na powierzchnię gleby.
Są mięsożerne. Żywią się głównie dżdżownicami, ślimakami, owadami i innymi bezkręgowcami, ale też chętnie polują na gady: węże (są odporne na jad żmij), jaszczurki oraz płazy, głównie żaby. Nie pogardzą gryzoniami, a szczególnie ich młodymi w gnieździe. Dlatego też jeże uznawane są za sprzymierzeńców ogrodu.
Ze względu na swoje upodobania konsumpcyjne jeż jest bardzo mile widziany w ogrodach, szczególnie tych ekologicznych. Tam gdzie stosuje się chemiczne środki owadobójcze oraz trutki na ślimaki, jeże mogą również stać się ofiarą tych zabiegów. Toksyny z trutek w ciałach padłych ślimaków zadziałają również na jeże, które nie są na nie odporne. Dlatego chcąc mieć w ogrodzie jeża należy powstrzymać się od stosowania chemicznych środków ochrony roślin. Zamiast nich jeże zrobią swoją robotę, oczyszczając ogród ze szkodników. Jeże lubią też żerować w pobliżu oczek wodnych, jeśli takie jest w ogrodzie należy zwrócić uwagę, aby zwierzę mogło się samodzielnie z niego wydostać, gdyby nieopatrznie wpadło do wody.
Dokarmianie jeży
Jeże to zwierzęta mięsożerne, więc dokarmianie ich np. mlekiem nie jest odpowiednie. W sklepach zoologicznych można kupić karmę dla jeży hodowlanych, np. pigmejskich lub ostatecznie można podawać im karmę dla kotów. Jednak jest to ostateczność i zwierzęta te same powinny sobie znaleźć żer.
Zagrożenia
Okres godowy, to czas, kiedy szukając partnerów do rozmnażania się pokonują duże odległości. To wtedy pod kołami samochodów ginie najwięcej jeży. Kiedy już się spotkają przystępują do godów. Po półtora miesięcznej ciąży samica może urodzić nawet 5 jeżyków, które po osiągnięciu dorosłości zaczynają samotne życie.
Jednym z częstszych zagrożeń są psy, które długo nie odpuszczają zwiniętym w kłębek jeżom. Należy psy oduczyć takiego zachowania.
Jesienią pozostawione długo sterty zgrabionych liści mogą zostać mylnie odebrane przez jeże jako legowiska. Zebrane późną jesienią pozbawią zwierzęta kryjówki, której mogą już nie zdążyć znaleźć przed zimą.
Jak zatrzymać jeża w ogrodzie
Aby jeż pozostał w ogrodzie, musi znaleźć zaciszne miejsce do przesypiania dnia. Są to gęste zarośla, wysokie trawy, miejsca zawiane przez liście. Można również zadbać o to, aby takie miejsce w ogrodzie się znalazło, pozostawiając odległą część ogrodu nie koszoną, a jesienią stawiając w tym miejscu budkę do zimowania dla jeży, zbudowaną z całkiem zwykłych materiałów – odwróconej skrzynki, części palety transportowej. Dobrze, żeby zrobić im daszek, a wszystko przysypać liśćmi i gałęziami, aby utrudnić dostęp psom i innym zwierzętom zagrażającym jeżom.
Można też taką budkę wykonać samemu. Wszystkie prace wykonujemy wtedy w rękawiczkach, gdyż jeże boją się człowieka. Najlepsze schronienie dla jeża jest niskie, a wejście zaczyna się korytarzem, który potem przechodzi w małe pomieszczenie. Do wnętrza można wrzucić suche liście, słomę, chociaż jeże same zadbają o swoje legowisko. W październiku, kiedy temperatura spada poniżej 10 stopni Celsjusza szukają właśnie takich miejsc do zimowania. Tam hibernują aż do wiosny.
