Spis treści
- Miejsca schronienia ptaków
- Kiedy zamontować budkę
- Budowa budki dla ptaków
- Rodzaje budek dla ptaków
- Montaż budki legowej
Miejsca schronienia ptaków
Budka lęgowa, jak sama nazwa wskazuje służy ptakom do wyprowadzania lęgów. Dawniej nie były one tak potrzebne, gdyż zwierzęta te wykorzystywały naturalne miejsca na lęgi. Były to szczeliny skalne, dziuple w starych drzewach, miejsca na tyle wąskie, aby do gniazda nie dostały się drapieżniki. Na terenach wiejskich ptaki szukały schronienia również na strychach czy w budynkach gospodarskich. Obecnie na terenach mocno zurbanizowanych jest coraz mniej miejsc do założenia gniazda. Budynki są inaczej budowane, a otwory wentylacyjne ze zrozumiałych względów zabezpieczane są przed zakładaniem gniazd przez ptaki. W miastach, ze względów bezpieczeństwa, stare drzewa się wycina. Szkodniki natomiast, jak najbardziej radzą sobie i rozmnażają się na potęgę, nie mając zbyt wielu wrogów. Stąd potrzeba przyciągnięcia ptaków w pobliże osad ludzkich, by chroniły je przed szkodnikami roślin, a także samych ludzi. Nieocenioną rolę w tym na przykład spełniają jerzyki, których głównym pokarmem są muchy i komary.
Kiedy zamontować budkę
Poza okresem lęgowym budki często wykorzystywane są przez ptaki, jako miejsca schronienia. Dlatego też niemal o każdej porze roku można zauważyć ptaki kręcące się wokół zawieszonej na drzewie budki. Jeśli jest wolna – zasiedlą ją. Zadomowione, wiosną założą w nich gniazda. Wiosną do nowo założonych budek przylatują ptaki, które nie znalazły schronienia wcześniej, a także ptaki migrujące. Dlatego też, jak widać każdy czas jest dobry na powieszenie budki lęgowej.
Budowa budki dla ptaków
Oprócz inwencji twórczej producentów budek w kwestiach kształtu i rodzaju wykorzystanego materiału jest kilka zasad, którymi wszyscy budowniczowie muszą się kierować.Materiał na budkę musi być naturalny – pień drzewa, nieheblowane deski, słoma, wiklina itp. Nie można go malować, ani impregnować środkami chemicznymi. Jedynie z zewnątrz budkę można zaimpregnować olejem lnianym. Deski, szczególnie wewnątrz budki muszą być nieheblowane, gdyż to pomaga ptakom dostać się do otworu wylotowego. Budka z możliwością otwierania, a dzięki temu jej czyszczenia, co 2-3 lata, stworzy lepsze warunki sanitarne dla zasiedlających je ptaków.Otwór wylotowy nie może mieć przysłowiowego patyczka, bo umożliwia on tylko łatwiejszy dostęp do wnętrza drapieżnikom, które opierając się na nim wsadzają przez otwór łapkę i wyciągają pisklęta. Ptaki potrafią bez problemu dostać się do środka budki bez podpory z zewnątrz.
Rodzaje budek dla ptaków
W kwestii budowy rozróżniamy budki otworowe i półotwarte. Te pierwsze dla większości ptaków, te drugie dla kopciuszków, pliszek siwych i muchołówek szarych. Ważna jest średnica otworu wlotowego. Te z mniejszym otworem będą „zarezerwowane” dla małych ptaków. Jeśli wiec chcemy by w naszej budce zamieszkały sikory – trzeba nisko powiesić budkę z otworem o średnicy 25-35 mm. W budce z otworem o średnicy 35 mm zamieszkają m.in.: wróbel, mazurek, muchołówka. Dla szpaka, krętogłowa, sóweczki, dużo większa budka będzie miała otwór wlotowy 45-55 mm. A gdy w waszej okolicy pojawiają się włochatki, dudki, kraski – powieście w zacisznym miejscu dużą budkę o średnicy otworu 85 mm – może któreś z nich z niej skorzysta. Wspomniane już jerzyki potrzebują specjalnych budek, a gnieżdżą się w miastach i to niezwykle wysoko – na ostatnich piętrach bloków i wieżowców
Montaż budki lęgowej
Istotne jest więc, gdzie i jak wysoko zawieszamy budkę. W tym miejscu ważnych jest kilka czynników na raz. Jeśli chodzi o miejsce, to na pewno bezpieczne dla ptaków, czyli albo wysoko, albo w miejscu niedostępnym dla drapieżników, m.in. kotów i kun. Najlepiej z dala od ścieżek komunikacyjnych i miejsc, w których często przebywają ludzie. Dobrze, żeby miejsce było osłonięte przed słońcem. Jeśli na drzewie, to w jego koronie. Od wysokości zależeć będzie, jakie ptaki będą chętnie je zasiedlać. Jednak nawet bardzo wysoko (ok. 5 m) zawieszona budka z myślą o kowaliku nie sprawdzi się, jeśli na danym terenie kowaliki nie przebywają. To samo może dotyczyć np. dudków. Do nisko zawieszonej, nawet na wysokości jednego metra, ale bezpiecznej budki chętnie przylecą sikory. Wróble, muchołówki będą szukać miejsca lęgowego wyżej – dwa i ponad dwa metry. Średnia wysokość wieszania budek dla większości ptaków to 3-4 metry. Tylko szpaki i wróble znoszą swoje bliskie sąsiedztwo i tylko dla nich budki można wieszać blisko siebie, dla innych ptaków odległość 25 metrów będzie tym minimum, gdzie będą siebie znosić.
Budki w przypadku żywych drzew przymocowujemy za pomocą czterech gwoździ, aluminiowych lub stalowych – dwa wbite całkowicie dwa do połowy. W miarę wzrostu drzewa dwa pierwsze zostaną wciągnięte, a dwa drugie będą nadal trzymać budkę. Można też budkę przymocować za pomocą drutu. Mocowanie musi być na tyle stabilne, żeby budka nie kołysała się pod wpływałem wiatru lub kiedy usiądzie na niej ptak. Taki sposób mocowania wymaga corocznej kontroli, czy drut nie wrzyna się w pień drzewa. Mocowanie za pomocą sznurka, nawet z tworzywa sztucznego nie jest zalecane.
Jak widać jest kilka zasad dotyczących budowy budek, które to zostały ogólnie opisane, a także ich montażu, aby ptaki chętnie je zajmowały. Jeśli przez kilka lat budka jest pusta, trzeba zmienić jej miejsce, a może wtedy ptaki do niej zawitają. Dzięki karmnikom w zimie, a budkom lęgowym w zimie i wiosną, ptaki nie tylko dadzą nam wiele radości z ich sąsiedztwa, ale również w znaczący sposób pomogą w walce ze szkodnikami, które atakują nie tylko nasze ogrody, ale i nas samych.
